بیشتر جانوران مانند اغلب گیاهان دارای ساختمان پرسلولی و پیچیدهای هستند که به ترازهای اعضا و دستگاهها میرسند. عمومیترین صفت جانوران که طی مراحل رشد نیز قبل از همه ظاهر میشود تراز سازمانی آنهاست. همه جانوران زندگی را از یک سلول آغاز میکنند و برخی از تراز بافت نیز بالاتر نمیروند. جانوران را صاحب دو شعبه رده بندی در نظر میگیرند.
در شعبه پارازوآ بالاترین تراز سازمانی را بافت تشکیل میدهد. این شعبه فقط شاخه اسفنجها را شامل میشود. همه جانوران دیگر که به شعبه یومتازوآ متعلق هستند با داشتن اندام و دستگاه مشخص میشوند. بیمهرگان گروه بزرگی از جانوران را تشکیل میدهند که در همه جای کره زمین پراکنده هستند و شامل شاخهها و ردههای زیادی هستند.
اسفنج
شاخه اسفنجها
اسفنجها بیشتر دریازی و بعضی ساکن آب شیرین هستند. در حالت بالغ در یک جا ساکن هستند. اغلب کلونی دارند. تغذیه آنها از راه شبکه کانالهایی است که اطراف آنها را سلولهای یقهدار و تاژکدار گرفته است. سلول عصبی ندارند و حدود 5000 گونه دارند. شامل ردههای زیر است.
رده اسفنجهای آهکی
رده اسفنجهای شیشهای
رده اسفنجهای شاخی
شاخه کیسه تنان
بیشتر دریازی هستند. بعضی در آب شیرین به سر میبرند. بازوهایی به صورت شعاعی به اطراف میفرستند که کنیدوبلاستهای محتوی نماتوسیست دارند. بدن کیسه مانند است و این کیسه با مجرایی به خارج باز میشود که هم به منزله دهان و هم مخرج است. چند شکلی دارند و شامل مدوز و یا پولیپ میشوند. لارو پلانولا دارند. 10 هزار گونه دارند. شامل ردههای زیر است.
ساکن آب شیرین و دریا هستند. بعضی خاکزی هستند. دستگاه گوارشی آنها دارای یک منفذ است. فاقد دستگاه گردش خون هستند . حدود 10 هزار گونه دارند. شامل ردههای زیر است.
بیشتر دریازی هستند. بعضی ساکن آب شیرین و معدودی هم خشکی زی هستند. دستگاه گوارشی با دهان و مخرج جدا از هم در آنها وجود دارد. دارای دستگاه گردش خون هستند. 600 گونه دارند.
شاخه کرمهای کیسهای
ساکن خشکی ، آبهای شیرین یا دریا هستند. بدن اغلب بطور سطحی قطعه قطعه است. در هر گونه ، مقدار سلولها یا هستهها و آرایش آنها ثابت است. عضلات آنها اصولا چند لایهای نیست. حلق پیشرفتهای دارند. بیش از 15 هزار گونه دارند. این شاخه شامل ردههای زیر است.
دریازی هستند. در ظاهر به دو کفهایها شبیه هستند. 300 گونه دارند.
شاخه نرم تنان
دریازی هستند. ساکن آب شیرین یا محیط خشکی هستند. 50 هزار گونه دارند. شامل ردههای زیر است.
رده کیتونها: دریازی هستند. سر تحلیل رفته ، فاقد چشم و بازو هستند. 700 گونه دارند.
رده شکم پایان: حلزونها ، دریازی هستند. ساکن آب شیرین یا خشکی هستند. معمولا صدف دارند. در سر چشم و یک یا دو جفت شاخک وجود دارد. 35 هزار گونه دارند.
رده ناوپایان: دریازی هستند. صدف لولهای شکل و از هر دو سر باز است. با اندام حفر کننده است. 200 گونه دارند.
رده دو کفهایها:صدفها ،دریازی یا ساکن آبهای شیرین هستند. از دو طرف فشردگی یافتهاند. صدفهایشان در بالا لولا میشود. سر تحلیل رفته است. آبششها معمولا توسعه یافتهاند و به اندامهای تغذیه کننده مژکدار منتهی شدهاند. 12 هزار گونه دارند.
رده سر پایان: اسکویدها و هشت پایان. دریازی هستند. بازوهایی در سر دارند. صدف یا خارجی و حجرهدار یا داخلی و تحلیل رفته است. دستگاه عصبی بسیار توسعه یافته و اسکلت داخلی غضروفی دارند. 500 گونه دارند.